Najnovija istraživanja naučnika sa MIT-a donela su fascinantne uvide u tehnološku genijalnost antičkih Rimljana - otkriveno je da su korišćeni materijali prilikom gradnje objekata u Pompeji imali sposobnost samozaceljenja. Upravo zahvaljujući ovoj karakteristici, zidovi i građevine tog antičkog grada uspešno su odoleli zubu vremena, čak i nakon više od dva milenijuma.
Ilustracija (Foto: Pexels)
Tim koji predvodi vanredni profesor Admir Mašić sa Massachusetts Institute of Technology (MIT) objavio je 2023. godine rad u kojem je detaljno opisan metod proizvodnje rimske betonske smeše, fokusirajući se na tehniku poznatu kao toplo mešanje.
U ovoj metodi, kreč se suvo kombinuje sa vulkanskim pepelom i drugim sastojcima, dok se voda dodaje tek na kraju procesa. Kontaktom sa vodom dolazi do stvaranja toplote, pri čemu kreč ostaje zarobljen unutar smeše u vidu belih komadića. Ovi komadići kasnije mogu da se rastvore i popune pukotine u betonu, čime se postiže efekat samozaceljenja.
Oglas
Međutim, tim je nedavno otkrio knjigu o arhitekturi rimskog arhitekte Vitruvija, koji je naveo da se kreč prvo mešao sa vodom kako bi se dobila pasta, a zatim su dodavani ostali materijali. Ova razlika izazvala je sumnju kod profesora Mašića, s obzirom na težinu Vitruvijevog autoriteta u istoriji arhitekture.
Značajan pomak u istraživanju dogodio se kada je tim naišao na autentično rimsko gradilište u Pompeji koje je ostalo sačuvano zahvaljujući erupciji Vezuva 79. godine nove ere. Pronašli su alate, neobrađene gomile materijala i zidove u različitim fazama gradnje, što im je omogućilo da ispituju sastav i strukturu drevnog betona.
Prikupljeni uzorci pokazali su prisustvo neobrađenih čestica kreča u betonu, potvrđujući ranije rezultate i ukazujući na to da su Rimljani koristili živi kreč prilikom suve pripreme, a vodu dodavali naknadno - što dodatno potvrđuje praksu toplog mešanja.
Ilustracija (Foto: Pexels)
Koristeći tehnike analize stabilnih izotopa, istraživači su uspeli da prate promene u materijalu kroz vreme i uoče jasnu razliku između kreča koji je prethodno bio gašen vodom i onog koji je korišćen suvo.
Dodatna analiza vulkanskog pepela otkrila je da je on sa vodom reagovao postepeno unutar betonske smeše. Ova reakcija dovodila je do stvaranja novih minerala, koji su dodatno učvršćivali strukturu i ispunjavali pore, povećavajući tako dugovečnost betona.
Iako cilj ovog istraživanja nije kopiranje drevnog betona već iznalaženje inspiracije za savremene materijale, jasno je da nas rimsko nasleđe može naučiti važnim lekcijama o stvaranju samoizlečivog betona.
Profesor Mašić je osnovao kompaniju DMAT kako bi primenio principe drevne tehnologije u modernim građevinskim rešenjima.
