Dok se u Srbiji ubrzano gradi, ruši i adaptira, hiljade tona građevinskog otpada svake godine završava na nelegalnim deponijama, bez ikakvog sistema za upravljanje. Procene stručnjaka govore da se na teritoriji cele zemlje godišnje proizvede oko 100 miliona tona otpada od građenja i rušenja - materijala koji se gotovo nikada ne razlaže u prirodi.
.jpg)
Građevinski otpad (Foto: Pixabay)
Oglas
Dipl. inž. Dejan Bojović, predsednik Srpske asocijacije za rušenje, dekontaminaciju i reciklažu, navodi da samo u Beogradu godišnje nastane oko 10 miliona tona takvog otpada. On dodaje da su podaci rezultat višegodišnjeg praćenja aktivnosti na terenu i analize obima radova, broja dozvola, kao i dinamike novih gradilišta, piše Blic.
Uprkos ozbiljnosti problema, situacija na nacionalnom nivou je poražavajuća. Kako je istakao Bojović, u celoj Srbiji postoje samo dve lokacije koje legalno skladište i obrađuju građevinski otpad, i to isključivo zato što su te lokalne samouprave usvojile planove upravljanja ovim specifičnim otpadom. Sve ostalo završava na neuređenim, "divljim" deponijama.
Jedan od ključnih problema jeste to što se zakon ne sprovodi u praksi. Iako postoje zakonski okviri i načela cirkularne ekonomije koja nalažu reciklažu minimum 70% građevinskog otpada, na terenu se to ignoriše.
Kako Blic navodi, Bojović nas poredi sa bogatim naslednikom koji baca i ono što mu treba - besomučno eksploatišemo prirodne resurse, a otpad od rušenja umesto da koristimo kao resurs činimo neupotrebljivim.
On podseća da Zakon o građevinskim proizvodima takođe propisuje da na svakom gradilištu mora postojati stručno lice za upravljanje opasnim materijalima i reciklažom. U praksi, međutim, takvih kadrova gotovo da nema.
Poseban problem predstavlja i to što firme koje ruše stare objekte vrlo često istovremeno grade nove - iako zakon nalaže da uklanjanje objekata mogu obavljati isključivo licencirane firme sa obučenim timovima. Rušenje objekata, dodaje Bojović, zahteva preciznu procenu, identifikaciju opasnih materijala i selektivno uklanjanje, što mogu izvoditi samo stručne ekipe koje uključuju inženjere više profila.
Na kraju, on zaključuje da promene moraju krenuti od lokalnog nivoa - jer su upravo gradovi i opštine te koje imaju obavezu da uspostave efikasne sisteme upravljanja otpadom. Dokle god se ignorišu zakoni i primeri dobre prakse, građevinski otpad će nastaviti da zatrpava Srbiju.
