Oko 30% svetske populacije živi u zgradama od opeke, a predviđanja kažu da će procenat nastaviti da raste. Opeka kao materijal za zidanje ima mnogobrojne prednosti. Veštački kamen je robustan i izdržljiv, vodootporan i ima veliku nosivost, pa zbog svoje modularnosti, nudi visoki stepen slobode u projektovanju. Proizvodnja opeke se unapređuje, a svojstva keramičkih opeka optimizuju. Poslednjih godina to sve više utiče na njihove karakteristike vezane za zvučnu i toplotnu izolaciju, dok je manje istraživanja rađeno na temu njihovog uticaja na poboljšanje urbane mikroklime.
Testiranje opeke - Površinske temperature vlažne opeke su bile niže u odnosu na suve opeke zbog hlađenja isparavanjem (foto: TUM)
Istraživački projekat “Adaptive Brick” na Tehničkom univerzitetu u Minhenu pod vođstvom Philipa Moltera, vanrednog profesora na Katedri za projektovanje i izgradnju fasada bavio se pomenutom temom i upotrebom “navodnjavane” čvrste opeke kao komponente klimatski efikasnih fasada koje mogu da suzbiju pojavu urbanih toplotnih ostrva.
Fasade od opeka utiču na urbanu mikroklimu svojom temperaturom. Metalne i staklene površine ne skladište toplotu, a hlade se jednako brzo kao što se i zagrevaju. Prirodan i veštački kamen poput betona i opeke ima visoki toplotni kapacitet, pa je u mogućnosti da dugoročno skladišti toplotu. Ako se nadoveže nekoliko toplih dana, temperatura raste.
Oglas
Razvoj fasadnog sistema (foto: TUM)
Upoređujući sve uobičajene fasadne materijale, najbolji rezultati vezani za održavanje temperature postignuti su ozelenjavanjem fasade. Posledica toga je hlađenje isparavanjem uz pomoć vlage u lišću. Shodno ovome vodio se i tim sa TU u Minhenu koji je pokušao da utvrdi da li se taj efekat može preneti i na opeke zbog njihove poroznosti i sposobnosti upijanja vode.
Tokom eksperimenta su utvrđeni higrotermalni odnosi, tj. povezanost prenosa toplote i vlage u opekama, a merene su površinske temperature i intenzitet hlađenja isparavanjem za opeke različite gustine i boje. U tu svrhu, testirani su različiti tipovi navodnjavanja u promenjivim uslovima u različito doba dana.
Testiranje različitih vrsta opeke na krovu zgrade Tehničkog univerziteta u Minhenu (foto: TUM)
Površinske temperature vlažne opeke su u proseku bile za oko 7°C niže u odnosu na suve opeke zbog hlađenja isparavanjem. Boja opeka takođe je uticala na temperaturu, pa se pokazala razlika od 5,4°C u odnosu na svetle i tamne nijanse. Površinska temperatura različitih vrsta opeke pokazala je različite potencijale grejanja kao i različito ponašanje isparavanja. Crvena opeka sa rupama imala je najnižu temperaturu, verovatno zbog toga što ima najmanju gustinu, visok kapacitet apsorpcije vode pa samim tim i najjače hlađenje isparavanjem.
Nakon izvršenih testiranja, naučnici pretpostavljaju da se svojstva poroznosti, ponašanja apsorpcije vode i boje u kombinaciji sa efektom hlađenja isparavanjem mogu posebno koristiti za snižavanje površinske temperature zgrada, što bi moglo doprineti rešavanju problema urbanih toplotnih ostrva.
