U savremenom urbanom planiranju Beograda, sve češće se susrećemo sa paradoksom: površine koje se predstavljaju kao zelene oaze zapravo su izgrađene iznad podzemnih objekata, poput garaža, čime se narušava njihova ekološka funkcija. Postavlja se pitanje koliko su takve površine zaista korisne za urbani ekosistem.
Svetonikolski park kod hotela Bristol (Foto: Belgrade Waterfront)
Oglas
Na Novom Beogradu, posebno u okviru planova za područje IMT-a i duž ulice Jurija Gagarina, planira se izgradnja zelenih koridora koji u velikoj meri (čak 46%) leže iznad podzemnih konstrukcija. Ovakav pristup ograničava kontakt zelenih površina sa prirodnim tlom, što je ključno za upijanje vode, regulaciju temperature i podršku biodiverzitetu.
Dr Ivan Simić sa Arhitektonskog fakulteta u Beogradu ističe da prirodno zemljište ima sposobnost upijanja znatno većih količina vode u poređenju sa žardinjerama, zelenim krovovima ili fasadama. Ove veštačke alternative, iako vizuelno privlačne, ne mogu zameniti funkcionalnost zelenih površina u direktnom kontaktu sa tlom, objavio je portal Klima 101.
Sličan problem uočen je i u Savamali, gde je planirana izgradnja podzemne garaže ispod parka kod hotela Bristol. Ovaj park predstavlja jedinu značajnu zelenu površinu u tom delu grada, a njegova transformacija u prostor iznad garaže dodatno bi ugrozila već narušeni urbani ekosistem.
Beograd poseduje strateške dokumente poput Plana generalne regulacije sistema zelenih površina i Strategije zelene infrastrukture, koji prepoznaju značaj očuvanja zelenih površina u kontaktu sa prirodnim tlom. Međutim, njihova implementacija ostaje na nivou preporuka, bez obavezujuće pravne snage, navodi dr Simić.
Uvođenje ekološkog indeksa, koji bi kvantifikovao vrednost različitih tipova zelenih površina, moglo bi pomoći u planiranju i očuvanju urbanog zelenila. Na primer, površine u direktnom kontaktu sa tlom dobile bi najviši indeks, dok bi zelene fasade i krovovi imali niže vrednosti.
Za održivu budućnost Beograda, neophodno je da se zelene površine ne posmatraju samo kao estetski elementi, već kao ključni faktori u borbi protiv klimatskih promena i u očuvanju kvaliteta života građana.
