Montažne drvene kuće grade oni koji hoće da uštede, pošto su od zidanih jeftinije i do 30 odsto. Propisi ne zabranjuju njihovo podizanje u centru grada, ali ih najviše ima na obodu Beograda.
Kao i drugi objekti, one se mogu izgraditi isključivo na lokacijama na kojima plan detaljne regulacije to dopušta. Takav dokument ne uređuje od kojeg materijala i na koji način objekat treba da bude sagrađen, nego propisuje površinu koja je dozvoljena da se gradi na parceli, visinu, udaljenost od drugog objekta, daje uslove za priključke na infrastrukturu...
- U centru Beograda, gde je najveći deo objekata pod prethodnom zaštitom, mora se dobiti i saglasnost gradskog Zavoda za zaštitu spomenika kulture koji će investitorima propisati kako objekat treba da izgleda da bi se uklopio u ambijentalnu celinu, koliki nagib krova treba da bude, tip krovnog pokrivača, raspored i oblik prozora. U istorijskim zonama ne može se postaviti tipska drvena montažna kuća, nego se objekat kroji u skladu sa planom i uslovima zavoda za zaštitu spomenika kulture. To ne znači da konstrukcija objekta ne sme biti od drveta, ali možda bi finalna obrada fasade morala da bude od maltera da ne bi odudarala od okruženja – objašnjava Dejan Vasović, gradski arhitekta.
Međutim, ako investitor želi da u centralnim delovima Vračara ili Zvezdare porodičnu kuću na svom placu zameni montažnom, lokacijsku dozvolu, koja je uslov da se dobije građevinska, neće moći da pribavi ako je u tim delovima predviđena gradnja višespratnica.
- Na svim lokacijama gde je planom dozvoljeno individualno stanovanje nema prepreka ni za gradnju drvenih montažnih kuća. Postojeće kuće u zonama koje su namenjene za kolektivno stanovanje i gde je propisan veći broj stanovnika po kvadratnom kilometru ili hektaru, zato što slobodnog zemljišta, posebno u starom gradu, više nema, mogu da ostanu. Dozvoljeno je, na primer, da njihov vlasnik tavanski prostor pretvori u stambeni ili da rekonstruiše objekat u postojećim gabaritima – kaže Milan Vuković, gradski sekretar za urbanizam, čija ustanova izdaje lokacijske dozvole za objekte bez obzira na njihovu površinu.
Njemu se obraćaju i investitori koji postavljaju drvene montažne kuće u Jajincima, Zemun Polju, Batajnici, Ovči, Borči, Zemunu, na Plavim horizontima… Opština je prava adresa za takve zahteve jer ona izdaje građevinsku dozvolu za objekte manje od 800 kvadrata, a montažne kuće kod nas obično nisu veće od 300.
Procedura je ista kao i za zidanje klasičnih objekata. Investitor pribavlja zemljište, glavni projekat sa uslovima javnih komunalnih preduzeća za priključke na vodovod, kanalizaciju, struju, gas, plaća naknadu za uređenje građevinskog zemljišta, izliva temelje.
- Dozvole smo uglavnom izdavali za montažne kuće u podavalskim naseljima. Do sada nismo imali zahteve za postavljanje takvih objekata u Ulici vojvode Stepe i u delovima Voždovca gde mogu da se zidaju stambene zgrade od 500 i više kvadrata – ističe Marko Denčić, zamenik načelnika opštinske uprave Voždovca.
Na Zvezdari je, naglašava, Svetlana Brujić-Marković, šef odeljenja za inspekcijske poslove, više montažnih kuća postavljeno bez dozvole nego sa urednim papirima.
- Tamo gde se mogu zidati porodične kuće poput Velikog Mokrog Luga, izdali smo nekoliko dozvola za montažne objekte. U centralnim delovima Zvezdare vlasnici starih kuća ustupaju svoje placeve investitorima od kojih zauzvrat dobijaju novi stan često veće kvadrature od njihovih domova. Troškovi pribavljanja dozvola i projektovanja su toliki da im se ne isplati da podižu montažni objekat male spratnosti čak i kada plan to predviđa – ističe Brujić-Marković.
Da je periferija Beograda atraktivnija za gradnju "doma iz bajke" potvrđuje i Dragoslav Jovanović, vlasnik preduzeća Eko-kuća "Ivanjica" koje deset godina proizvodi i postavlja montažne kuće sa konstrukcijom od drveta. U urbanijim zonama nisu, dodaje on, imali narudžbina.
Najveća kuća u njihovoj ponudi ima 240 kvadrata, može biti na dva nivoa i za kvadrat po sistemu "ključ u ruke" treba izdvojiti 300 evra.
- Za 30.000 evra kupac dobija kuću od 100 kvadrata u koju treba da unese samo nameštaj, i to za najduže 60 dana od ugovaranja. Uslov je da pribavi dozvolu, zemljište i postavi temelje. Kvadrat sive gradnje, koja podrazumeva postavljanje kuće bez sanitarija, keramike, parketa, košta 200 evra. Za sve što ugradimo prilažemo sertifikate kao potvrdu da je reč o najsavremenijim materijalima. Dajemo garanciju na 30 godina za podove, krovni pokrivač, instalacije dok je rok trajanja montažnih kuća 100 godina. Do njih se može doći i stambenim kreditom koji odobravaju pojedine banke – tvrdi Jovanović.
U zemljama Evropske unije kvadrat tipske montažne kuće je trostruko skuplji nego u Srbiji, dok je njegova cena u Hrvatskoj, kako kaže Jovanović, veća i do 60 odsto.
U Nemačkoj i Austriji skuplje od zidanih
U Nemačkoj i Austriji, koje u Evropi prednjače u izgradnji montažnih kuća, one su i više od 50 odsto skuplje od zidanih objekata i zato što se grade od prirodnih materijala, lako se recikliraju nude viši kvalitet života i ubrajaju se u luks objekte, kaže Dejan Vasović, gradski arhitekta.
- U svetu se industrijski proizvode, a u Evropi i Americi se grade i kao višeporodični objekti sa nekoliko spratova, i izvode se i u gradskim jezgrima. Tamo je znatno manji broj objekata koji imaju glavne projekte jer se za stanovanje pretežno podižu tipske montažne kuće. Najzahtevniji uslovi kod takve gradnje su protivpožarni – objašnjava Vasović.
U Beogradu nema drvenih montažnih stambenih zgrada.
Prednosti montažnih kuća
- bolja zvučna i toplotna izolacija, štede energiju za grejanje i hlađenje
- zdravije su za život jer se ugrađuju prirodni materijali
- brzo se postavljaju i to nije uslovljeno godišnjim dobom
- otpornije su na zemljotres jer je drvo kao građevinski materijal elastičnije od opeke i betona. U Japanu je sve više kuća sa drvenom nosivom konstrukcijom
- mogu se nadograđivati, proširivati
Potrebna dokumentacija
Uz zahtev za izdavanje građevinske dozvole za izgradnju montažne kuće potrebno je pribaviti:
- lokacijsku dozvolu koju izdaje Sekretarijat za urbanizam i građevinske poslove
- glavni projekat u tri primerka sa izveštajem o tehničkoj kontroli
- dokaz o pravu svojine, odnosno zakupa na građevinskom zemljištu
- dokaz o načinu plaćanja naknade za uređenje građevinskog zemljišta
- dokaz o uplati administrativne takse
