Predstavljamo vam dva projekta čuvenog britanskog arhitekte Normana Fostera, koja su svojom jedinstvenošću izazvala brojne reakcije javnosti. Ono što je zajedničko ovim projektima, osim arhitekte, jeste i činjenice da su isti tipovi objekata, da se nalaze u samom centru grada (Londona i Njujorka) i da su postali prepoznatljivi reperi urbanog okruženja.
30 St Mary Axe – London, UK
“30 St Mary Axe” je zgrada u londonskom glavnom finansijskom centru, Siti-ju (The City of London). Neformalno je poznata po nazivu “Gerkin”, i ponekad kao “Švajcarska Re Kula”, po njenom vlasniku i glavnom korisniku.
Ona je 180m (590 ft) visoka, što je čini drugom najvišom zgradom u Siti-ju, posle Tower 42, i šestom najvišom zgradom u Londonu. Zgrada je poznata po njenom izuzetnom arhitekti, dobitniku Pritzkerove nagrade, ser Normanu Fosteru, i partneru Kenu Šutlevortu (Ken Shuttleworth). Konstruisana je i izvedena od strane firme “Skanska” između 2001. i 2004. godine.
Arhitekte, Foster and Partners, su iznedrili upečatljiv kupast oblik da bi smanjili udare vetra oko Gerkina. Njen dizajn je osvojio prestižnu nagradu “RIBA Stirling Prize” za najbolju zgradu u 2004. godini. Takođe je osvojila nagradu “Emporis Skyscraper Award” 2003. godine za najbolji neboder izgrađen te godine.
Konstruktivni sklop ove zgrade je skeletni sistem sa centralnim armirano betonskim jezgrom.
Većina visokih zgrada dobijaju svoju lateralnu stabilnost ili preko jezgra ili preko isprepletane perimetarske fasade – ili kombinacijom ova dva sistema. Ovo obično znači da ako su isprojektovane da budu jake da izdrže udare vetra, još uvek budu sposobne i fleksibilne za uslove komfornog korišćenja. Primarni metod kontrole udara vetra i njegovog uticaja jeste da se poveća krutost kompozicije, ili da se poveća prigušivanje vetra preko podešenih, aktivnih, teških dampera. Uz pomoć inženjera iz firme “Arup”, Gerkin-ova trijangulisana perimetarska struktura čini zgradu dovoljno krutom bez dodataka ojačanja.
Uprkos njegovom ukupnom iskrivljenom fasadom, postoji samo jedan deo iskrivljenog stakla na fasadi zgrade – kapa oblika sočiva na samom vrhu. Na 40-tom spratu, koji je ujedno i najviši sprat, postoji bar za korisnike prostora i njihove goste. Ovaj sprat ima ulogu i vidikovca, pošto pruža 360-to stepeni pogled na London. Ekskluzivni restoran radi na 39 spratu, dok su privatne ručavajuće prostorije na 38 spratu.
Većina zgrada ima obimnu liftovsku opremu na krovu zgrade, dok ovde to nije bilo moguće zbog toga što je bar planiran na 40-tom spratu. Arhitekte su ovaj problem rešili tako što su postavili glavni lift do 34 sprata, a onda su ugradili lift koji se “gura odozdo” i koji ide do 39 sprata. Odatle se do 40-tog sprata dolazi ekskluzivnim, mermernim stepenicama, i ujedno liftom za invalide.
Hearst Tower - Njujork, SAD
“Hearst Tower” je prva zgrada koja je primila Zlatni LEED sertifikat, koji je dokaz uspešno realizovaniog projekta “jezgra, ljuske i enterijera” u Njujorku.
Fasada oblika “dijagonala” sadrži oko 20% manje čelika nego konvencionalna perimetarska (ortogonalna) fasada – štedeći tako aproksimativno oko 2.000 tona čelika.
Karakteristike:
- 14.000 svetlosnih mesta
- Preko 16.000 plafonskih ploča
- Najsavremenije labaratorije i kuhinje
- Visoko brzinska, fiber-optička tranzicija podataka – 10 puta brža nego do sada
- Potpuno operativni televizijski studio
- Ukupna površina: 856.000ft²/79,500m²
- Zonirana površina: 721.000ft²/67,000m² (120.000ft²/11.000m² od metroa)
- Tipična spratna površina: 20.000ft² (1.900m²)
- Tipična spratna visina: 13’-6" (4m)
- Visina zgrade: 597ft (182m)
- Broj spratova: 46
- Klijent: Hearst Corporation
- Arhitekta: Foster and Partners
- Pridruženi arhitekti: Adamson Associates
- Konstrukcija: Cantor Seinuk Group
- Razvojni menadžer: Tishman Speyer Properties
„Hearst Tower” u Njujorku, država Njujork, SAD, se nalazi u ulici West 57th Ulici br. 300. na Eighth Avenue (Osmoj Aveniji). Ona je svetsko sedište Hearst korporacije, dovodeći po prvi put brojne izdavačke i komunikacijske kompanije ispod jednog krova, uključujući čuvene kompanije kao: “Cosmopolitan”, “Good Housekeeping”, i “San Francisco Chronicle”.
Predhodna šestospratno sedište kompanije je naručio osnivač kompanije, Vilijam Randolf Hearst i poverio je taj zadatak arhitekti Josefu Urbanu. Zgrada je završena 1928. godine, i prvobitna ručno rađena kamena fasada je sačuvana u novom zdanju kao prepoznatljivi reper zgrade. Originalno, zgrada je građena sa namenom da bude postolje neboderu, ali usled veliko ekonomskog kraha 1929. godine gradnja je odložena. Nova kula je završena 2006. godine, i u maju 2006. godine 2000 zaposlenih se u nju uselilo.
Kula – projektovana od strane arhitektonskog biroa “Fostera i Partnera” – je 46 spratova visoka, stojeći na visini od 182 m (596 stopa) sa 80.000m² (856.000ft²) kancelarijskog prostora.
Konstruktivni sklop je klasičnog tipa skeletnog sistema sa centralnim armirano betonskim jezgrom. Ono što je zanimljivo je da je prostor prizemlja jedna velika galerija visine od šest spratova. Način na koji je arhitekta rešio nošenje gornjih spratova je inovativno - sužavanje preko zakošenih stubova velikih dimenzija.
Neobična triangularna perimetarska (takođe poznata kao diagrid-ska) fasada zahtevala je 10.480 tona strukturalnog čelika – zabeleženo je da je ova količina manja za oko 20% od konvencijalnog čeličnog rama.
Linkovi:
- Norman Foster – Energetska efikasnost u hi-tech arhitekturi - link
- Novo lice Kamp Nou-a, projekat Foster+Partners, čeka prenamenu zemljišta - link
- Najveći neboderi današnjice - Taipei 101 - link
- Najveći neboderi današnjice - Petronas Twin Towers - link
- Toranj R432, Meksiko Siti - link
- Redefinisanje Njujorških nebodera - link
- Konferencija CTBUH 2009 - mogu li neboderi biti održivi
i ima li mesta za njih u budućnosti - link - Visoki objekti – budućnost i neophodnost savremenog Beograda - link
