 |
|---|
|
prof. dr Dušan Najdanović, upravnik Instituta |
Građevinski fakultet Univerziteta u Beogradu, kao najstarija i najviša obrazovna i naučna institucija u oblasti građevinarstva i geodezije u zemlji, ima dugu i bogatu tradiciju.
Počeci nastave iz oblasti građevinarstva na ovim prostorima vezuju se za 1846. godinu, kada je knez Aleksandar Karađorđević svojim ukazom osnovao Indžinirsku školu u Beogradu. Tokom više od vek i po duge istorije, Indžinirska škola prerasla je najpre u Veliku školu sa tri fakulteta, od kojih je jedan bio Tehnički fakultet, da bi zatim Velika škola 1905. godine postala Univerzitet. Prošle godine, Građevinski fakultet Univerziteta u Beogradu proslavio je 160 godina postojanja.
Na fakultetu postoji sedam instituta:
- Institut za materijale i konstrukcije
- Institut za hidrotehniku i vodno-ekološko inženjerstvo
- Institut za saobraćajnice i geotehniku
- Institut za geodeziju i geoinformatiku
- Institut za matematiku, fiziku i nacrtnu geometriju
- Institut za numeričku analizu i projektovanje konstrukcija
- Institut za menadžment, tehnologiju i informatiku u građevinarstvu
U ovom tekstu predstavljamo Institut za materijale i konstrukcije. Osnivanjem ovog Instituta 1978. godine, pet dotadašnjih zasebnih Zavoda ušlo je u njegov sastav. Zbog značaja koji su Zavodi imali za građevinarstvo u tadašnjoj državi i regionu, u nastavku je dat kratak pregled istorijata i aktivnosti ovih Zavoda.
Zavod za ispitivanje materijala
Zavod za ispitivanje materijala je osnovan 1906. godine. U početku se radilo o mehaničkoj radionici, ali je ona ubrzo prerasla u Zavod koji je za to vreme bio izuzetno dobro opremljen. Između dva svetska rata, Zavod za ispitivanje materijala je bio najveća takva institucija na Balkanu i jedna od najvećih u svetu, sa najmodernijim laboratorijama, radionicama i bogatom bibliotekom. Nakon Drugog svetskog rata, Zavod postaje Institut za ispitivanje materijala da bi 1955. ušao u sastav Građevinskog fakulteta. Od 1978. godine u okviru Instituta za materijale i konstrukcije deluje Zavod za ispitivanje materijala, u kojem se vrši nastavni, naučnoistraživački i stručni rad iz oblasti ispitivanja i istraživanja građevinskih materijala. Neprestano se vrše ispitivanja materijala radi dobijanja podataka za izradu tehničke regulative, analize kvaliteta materijala ugrađenih u nove objekte i brojne druge ekspertize.
Zavod za ispitivanje konstrukcija
Zavod za ispitivanje konstrukcija osnovan je 1951. godine, kao Laboratorija za ispitivanje konstrukcija. U početku je Laboratorija bila oskudno opremljena ali su vremenom dodavani instrumenti od kojih su neki projektovani i izrađeni u samoj Laboratoriji. U Zavodu za ispitivanje konstrukcija, koji je kao takav ušao u sastav Instituta za ispitivanje materijala i konstrukcija, obavljan je i obavlja se eksperimentalni rad u nastavi iz ispitivanja konstrukcija, bez kojeg je ovu oblast teško zamisliti.
Izvršena su modelska ispitivanja niza konstrukcija ili njihovih delova, radi utvrđivanja podobnosti usvojenih konstrukcijskih rešenja (delovi Pančevačkog mosta, delovi mosta Gazela, kompletan železnički viseći most preko Save u Beogradu). Na pojedinim objektima ispitivana je konstrukcija u toku građenja (most preko Save u produžetku Brankove ulice), dok je na mnogim novim objektima ispitivana nosivost konstrukcije, radi pripreme dokumentacije za tehnički prijem.
Zavod za betonske konstrukcije
Zavod za betonske konstrukcije postoji od 1962. godine. Od osnivanja, u ovom Zavodu se odvijao veoma intenzivan naučnoistraživački i stručni rad iz oblasti betonskih konstrukcija. Naučnoistraživački rad se, najčešće, odvijao u okviru realizacije višegodišnjih projekata. Raznovrsne stručne aktivnosti obavljane su za niz objekata u zemlji i inostranstvu. Izrađeni su idejni ili glavni projekti objekata različite namene: poslovni objekti (kompleks Radničkog univerziteta u Novom Sadu, zgrada Biroa za ekonomske ekspertize u Novom Beogradu), stambeni i industrijski objekti, aerodormski objekti (hangar 1 aerodroma „Nikola Tesla" u Beogradu, podzemni komandni centar i šest hangara za helikoptere aerodroma u Kuvajtu), mostovi (drumski mostovi na saobraćajnoj petlji Autokomanda, idejno rešenje drumskog mosta preko Dunava kod Bezdana), tunela, rezervoara, vodotornjeva i objekata druge namene.
Zavod za metalne konstrukcije
Zavod za metalne konstrukcije je kao Zavod za čelik osnovan 1964. Rezultati naučno-istraživačkog i stručnog rada u okviru Zavoda neprestano su korišćeni za unapređivanje nastave i prakse. U Zavodu su vršena brojna laboratorijska eksperimentalna ispitivanja materijala i konstrukcija za mnoge objekte. Članovi Zavoda učestvovali su u projektovanju, izgradnji i ispitivanju mosta preko Save u produžetku Brankove ulice u Beogradu. Taj most, sa rasponima 75m+261m+75m, dugo je bio najduži most sistema punih čeličnih kontinualnih nosača. Izrađen je, takođe, glavni projekat visećeg mosta za cevovod preko Dunava kod Smedereva. Ovaj most, srednjeg raspona 479,7m, ukupne dužine 865,4m, najduži je most ove vrste u Evropi. Izrađene su studije nosivosti i projekti sanacije brojnih konstrukcija hala i mostova.
Zavod za građevinarstvo
Iako postoji od 1955. godine, Zavod za građevinarstvo je u sastav Instituta za materijale i konstrukcije Građevinskog fakulteta ušao tek 1994. godine. Sa ovim Zavodom je, međutim od samog osnivanja, nastavno osoblje Građevinskog fakulteta tesno sarađivalo. U zavodu su izrađeni projekti kao što su projekat zgrade Narodne Banke u Beogradu, sportskog centra „25. maj" u Beogradu, kompleksa hala Industrije poljoprivrednih mašina „Zmaj" u Zemunu, drumskog mosta preko reke Eufrat u Iraku, dužine 511,48 m.
Institut za materijale i konstrukcije
Sam Institut za materijale i konstrukcije oformljen je 1. januara 1978. godine. Formiranjem ovakvog instituta stvorena je, po kadrovima i opremi, jaka radna jedinica, sposobna za obavljanje kompleksnih zadataka u oblastima naučnog, nastavnog i visokostručnog rada iz oblasti materijala i konstrukcija.
Osnovne aktivnosti Instituta su:
- Obavljanje nastave
- Naučni i istraživački rad
- Saradnja sa privredom
Laboratorije koje u okviru Instituta za materijale i konstrukcije postoje jesu:
- Laboratorija za materijale
- Laboratorija za konstrukcije
- Laboratorija za beton i reologiju
- Laboratorija za metale
- Laboratorija za keramiku, opekarske proizvode i druge nemetale
- Laboratorija za ispitivanje krupnih modela
- Laboratorija za optičko naponsku analizu
- Računarska laboratorija
Godine 1988, ponovnim uvođenjem katedri, nastavni predmeti iz oblasti materijala i konstrukcija raspoređuju se u četiri katedre: Katedra za betonske, Katedra za metalne i drvene konstrukcije, Katedra za materijale i ispitivanje konstrukcija i Katedra za zgradarstvo. Kasnije su ove četiri katedre objedinjene u jednu.
Naučnoistraživačka aktivnost se odvija kroz naučni i istraživački rad u okviru Instituta. U okviru laboratorije za ispitivanje modela u velikoj razmeri urađeni su, u poslednje vreme, eksperimentalni delovi dva doktorata: iz oblasti probijanja stubova kroz pret-hodno napregnutu ploču, a drugi iz oblasti sprezanja drvene konstrukcije i betona.
Stručna aktivnost Instituta veoma je razvijena kroz saradnju sa privrednim organizacijama. Interakcija teorije i prakse u građevinarstvu, kroz saradnju Instituta i građevinskih firmi veoma je značajna i od obostrane je koristi. Institut aktivno učestvuje u rešavanju stručnih problema u praksi, a građevinske firme svojim kadrovima, i kao sponzori, učestvuju u mnogim akcijama Instituta, koje su od opšteg interesa za građevinsku struku.
Veoma je veliki broj objekata u zemlji i inostranstvu za koje je Institut za materijale i konstrukcije do sada obavljao odgovarajuće stručne aktivnosti. Projektovane su konstrukcije poslovnih zgrada, stambenih zgrada, industrijskih i privrednih objekata, banaka, garaža, sportskih objekata (npr. Beogradska arena), izrađeni su projekti sanacije konstrukcija i rekonstrukcije objekata (zgrada Nove opere u Moskvi) i vršena ispitivanja ponašanja konstrukcija u uslovima eksploatacije pod probnim opterećenjem. U Institutu su, takođe, urađene brojne ekspertize različitih problema koji su se u praksi javljali.
Trenutne aktivnosti Instituta
U razgovoru sa prof. dr Dušanom Najdanovićem, upravnikom Instituta za materijale i konstrukcije, saznali smo nešto više o projektima u koje je Institut za materijale i konstrukcije trenutno uključen. Uglavnom su to projekti izrade tehničke dokumentacije i tehničke kontrole tehničke dokumentacije.
Neki od projekata koji su u toku ili su nedavno završeni jesu:
- Izrada tehničke dokumentacije – idejni i glavni građevinski projekat za tržni centar Delta City u bloku 67, Novi Beograd
- Tehnička kontrola glavnog projekta konstrukcije za kompleks objekata (Olimpijsko selo za Univerzijadu 2009.) u bloku 67 u Novom Beogradu, koji radi „Mašinoprojekt“ iz Beograda.
- Izrada tehničke dokumentacije konstrukcije objekta Tempo u Novom Sadu i Tempo 2 u Nišu i Novom Beogradu
- Izrada glavnog i izvođačkog projekta konstrukcije (osim dela koji se odnosi na fundiranje) za objekat Office Complex, u bloku 41a, koji gradi „Alpine“
- Tehnička kontrola glavnog projekta Novog mosta Beška, koji će takođe izgraditi „Alpine“
- Tehnička kontrola glavnih projekata sanacije mosta Gazela i pristupnih konstrukcija u Beogradu, koji se rade u „Mostprojekt“-u, Beograd
