Rat, klimatski uslovi ili kosmička dešavanja ... ništa ne traje zauvek. Istražujemo neke od najinteresantnijih svetskih izgubljenih gradova. Neki od ovih gradova su propali zbog katastrofa (kako prirodnih tako i ljudskih), dok su drugi, jednostavno, nadživeli svoju funkciju.
1. Skara Brei (Skara Brae), Škotska
Više selo nego grad, ove praistorijske ruševine u Orkniju (Orkney) predstavljaju poljoprivredno naselje staro preko 5.000 godina. Otkriveno je 1850. godine posle oluje koja je “otkrila” kamene ostatke. Iskopavanja (i nove oluje) su pokazala da je selo imalo najmanje osam kamenih koliba, zajedno sa krevetima, ognjištima i policama.
Ovo neolitsko selo bilo je naseljeno okvirno u periodu 3180-2500. pre n.e. a sada je pod zaštitom Uneska. Starije od Stounhedža i Velikih piramida, nazivaju ga i "Škotskim Pompejima" zbog odlične očuvanosti.
Erozija i dalje preti ovom mestu, a posete zimi zavise od vremenskih uslova.
2. Vavilon, Irak
Vavilon, naseljen oko 2.500 godine p.n.e, postao je veliki centar mesopotamijskog sveta 500 godina kasnije, kada ga je Hamurabi, prvi kralj Vavilonskog carstva, proglasio svojom prestonicom. Asirci su ga uništili u 6. veku p.n.e, a posle smrti Aleksandra Velikog (2. vek pre n.e) sasvim je napušten. Ruševine Vavilona opisuju sliku biblijske prošlosti: velike vavilonske kule; divnih visećih vrtova...
Samo najhrabriji turisti danas posećuju ostatke slavnog grada, 85km južno od Bagdada.
3. Taksila, Pakistan
Osnovan u 7. veku pre nove ere, Taksila je priča o tri izgubljena grada. Prvi je izgrađen na brdu, da bi kasnije postao poznat pod imenom Bhir Mound. Usled velike konfuzije i političkih intriga dostojnih Starog Zaveta, taj grad je izgubio od nove Taksile, poznate kao Sirkap, koju su izgradili grčki osvajači. U tom periodu je bio značajan centar filozofije i umetnosti, što se nastavilo i kad su ga osvojili Kušani i preimenovali ga u Sirsuk. U 6. veku su ga pokorili Huni i potpuno uništili.
Danas možete posetiti lokalitet, oko 30 km severozapadno od Islamabada. Muzej u Taksili čuva najrazličitije vrste eksponata koji će vam pomoći da steknete uvid u složenu istoriju ovog nekad veličanstvenog grada.
4. Danič (Dunwich), Engleska
Ovaj grad se kupao u slavi, bio je glavna luka i jedan od najvećih gradova u srednjevekovnoj Britaniji; priča se da je bio glavni grad Istočne Anglije - ali je ceo sagrađen na pesku. Krajem 13. veka velika oluja je srušila dobar deo grada. Primorske erozije su učinile svoje i skoro celo mesto je potonulo u okean.
Danas možete čuti priče o ukletoj plaži, a za vreme oseke čuju se crkvena zvona ispod talasa. Gradski muzej poseduje repliku grada iz njegovih najboljih dana.
5. Palenke (Palenque), Meksiko
U podnožju planine Čijapas u jugozapadnom Meksiku, Palenke je prava areheološka riznica. Grad je, izgleda, postojao još od 100. godine pre n.e. Pet vekova kasnije postao je glavni centar civilizacije Maja, sa sve pratećim mitovima i legendama od maloletnih kraljeva, invazija i dvorskih intriga do konačnog napuštanja grada.
6. Angkor, Kambodža
Trošni kameni hramovi obavijeni lijanama privlače priličan broj turista, ali prostranost lokaliteta znači da lako možete naći mesto u kojem ćete se izgubiti u drevnim vremenima. Grad je bio ogroman, a nova istraživanja ukazuju da je bio rasprostranjen na 3.000 kvadratnih kilometara. Sagradili su ga kmerski bogovi-kraljevi u periodu između 900. i 1200. godine. Imao je blizu milion stanovnika i bio je prestonica Kmerskog carstva.
Smatra se da je napušten zbog klimatskih promena pre oko 500 godina.
7. Vitenum (Wittenoom), Australija
Daleko na zapadu, u pustinjskoj državi Zapadne Australije, naći ćete grad (ako se potpuno ne izgubite), koji zvanično to više nije. Ovo mesto izdržavala je azbestno-rudarska industrija do sredine 60-ih godina prošlog veka, kada su zdravstveni problemi ljudi zbog pluća potpisali njegovu zvaničnu smrt. Ostala je šačica stanovnika, ali ni oni verovatno neće još dugo boraviti tu. Grad je ovekovečen u pesmi "Blue Sky Mine" benda "Midnight Oil".
Ako želite da ga posetite biće to duga vožnja do vrlo usamljenog mesta (nalazi se 11.000km severno od Perta).
Nacionalni park Karidžini (Karijini) sa formacijama od crvenih stena, dubokim klisurama i primamljivim mestima za kupanje koji se nalazi u blizini možda će vam učiniti ovaj beskonačan put vrednim truda.
8. Darvin (Darwin), Kalifornija, SAD
Darvin, kao i hiljade drugih gradova krajem 19. veka u SAD, našao se na poleđini "Laki strajka" (ovaj na srebrnom izdanju). Međutim, mesto je napušteno samo četiri godine nakon njegovog naseljavanja 1878, jer su tragači za srebrom prešli na novu lokaciju. Ponovo je oživeo u ranom 20. veku kada je bakar postao glavna roba.
Postoji samo jedan usamljeni put do ovog avetinjskog grada, Državni autoput 190, 75km jugozapadno od Stouvpajp Velsa (Stovepipe Wells).
9. Herkulaneum (Herculaneum), Italija
Kao i obližnji Pompeji, Herkulanum je izgubljen u reci lave i pepela nakon erupcije Vezuva 79. god. Bio je grad visoke klase, dom članova carske porodice; otkriven je pre oko 250 godina i postao arheološka riznica. Vulkanska masa koja je opkolila grad je, zbog svoje organske materije, sačuvala građevinske strukture i ljudska tela u skoro savršeno očuvanom obliku.
Najdragoceniji su pronađeni papirusi, tekstovi iz drevne biblioteke koji su preživeli do modernih vremena. Iz Napulja vam je potrebno 25 minuta da stignete do ovog mesta.
10. Kartagina, Tunis
Za veliki grad nije dovoljno da bude uništen samo jednom. Nakon 900 godina vladanja severnom Afrikom i južnom Evropom, Kartagina je podlegla gnevu Rimskog carstva. Kasnije su je Rimljani rekonstruisali i povratili joj staru slavu. Međutim, Kartagina je opet doživela brojne sukobe da bi je na kraju uništili arapski muslimani.
Danas na 15km severno od glavnog grada Tunisa, možete posetiti ostatke rimskih kupatila, hramova i vile koje su se rasprostirale širom ovog nekada moćnog grada.
Linkovi:
